اشعار سید محمدرضا شمس (ساقی)

ساغر خیال
آخرین نظرات

۱۵۷ مطلب با موضوع «غزل» ثبت شده است

(مَن عَلَّمَنی حَرفاً فَقَد صَیّرَنی عَبداً)

 

با عرض ادب و احترام به محضر شریف حضرت استاد الاساتید ، جناب دکتر محمدعلی مجاهدی (پروانه) ــ معلمی که عشق و شعر و شعور و شیدایی و معرفت را با دلی فارغ از دنیا می‌آموزد.

 

"روزتان مبارک باد ای گران‌ استاد"

 

(مجـــاهد بیــدار)

 

به لطف و ‌مهر و وفا کس به پای‌تان نرسد
چنــانکه دسـت زمیــنی ، بر آسمــان نرسد

 

ادیـبِ عــارفی و شمــع بــزم محفــل انس
کـه مَــه بـه دیــده‌ی اختــرفشـان‌تان نرسد

 

زهی منـاعت طبـع و خلوص‌تان که به حق
به گــَـرد پـای شمـا کس درین زمــان نرسد

 

بهــار عـاطفــه! پیوسته از خـــدا خـواهـم
که ســبز مـانی و هـرگز تو را خــزان نرسد

 

شکیـب_مَــرد ادب! ای "مجــاهـــد" بیــدار
بـه وصـف‌تـان ز عبــارت ، مـرا بیــان نرسد

 

بـه بــاغ و گلــشن پنــــدارتــان نبـــردم راه
کـه خــار راهـم و دسـتم به گلسِــتان نرسد


شمـا بـه اوجـی و مـن در حضیض گفتـارم
چو ذره‌ای که به خورشید و کهکشان نرسد


فــراتــری ز زمـان و مکـان و فهـم و گمــان
کــه بــر فـــراز شمــا وسعـت گمـــان نرسد

 

"مــرا بضــاعـت مــزجــات ، شرمگیـن دارد"
خـــدا کنــد کـه مـرا وقـت امتحــان نرسد

 

"ردیف" دسـت مـرا بسـته گشـته‌ام نـاچـار
امیــد دارم بـر این سخـــن ، زیـــان نرسد :

 

که غیـر شـرم و خجـالت نصیب من نشود
چو قطــره‌ای که به دریــای بیکــران برسد

 

بـریـز (ساقیِ) مسـتان! میـی به ساغـر من
کـه سُکــر بــاده‌ی مـَـردافکنـی به آن نرسد

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)
1401/2/12

« وارثِ پیغمبران »

 

معلّم‌ شمــع جمـــع عــارفــان است
معلّم نکتــه‌سنج و نکتــه‌دان است

 

معلّـــم را اگـــر بـــاشــد دیــــانــت 
یقـیــــنـاً وارث پـیغـمــــبـران است

 

معلّــم دشمن جهــل و سـیاهی‌ست
فــرشــته ســیرتی از آسمــان است

 

معلّـم کــوه صــبر و بـردبـاری است
شکیــبا در تعـــالیــم و بیـــان است

 

بســوزد تـــا فـــروزد نــــور دانــش
چو شمعی تا همیشه جاودان است

 

نیــارد خــَــم به ابــــرو در تعـــالیم
بلنـدا همـت است و پـرتــوان است

 

بــه بـــاغ تـربیـت بنــگر بـه گیـــتی
محصّلْ، گــلْ معلّـم، بـاغبـــان است

 

به سعی جـان به بـاغ عـلم و دانـش
بـوَد گلکـــار و بر گل، پاســبان است

 

کِـشــد رنـــج هـــزاران خــــارِ ره را
اگرچه خود گلی چون ارغوان است

 

رهـــانــد کشـتی دانـش ز طــوفــان
اگرچه بحــر ظلمت، بی‌کــران است

 

ولی افسوس! این اسطــوره‌ی مِهـــر
بــه بـــازار محـبّـت ، بـی‌نشـان است

 

اگــر شـد قــافیــه ایطـــا بنـــاچـــار
مپــنداری کـه سهـوی در بیــان است

 

غـرض این نکتــه می‌بـاشـد که دانی
حـدیث خفیــه‌ای در آن عیــان است

 

چِسان (ساقی) توانی شعــر او گفت؟
که خود شـیواترین شعــرِ زمان است

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

 

(تـاج عشق)

 

خواب دیدم از لب نوشین لبی سـاغــر گرفتم
ناگهان چون شعلـه‌ای از پـای، تا سر در گرفتم

 

سوختــم تا در میــان آتـش جـان‌سوز عشقش
مثل ققنـوسی دوباره جـان ز خاکســتر گرفتم

 

عقـل شد مـانـع مرا در رهگذار عشق و مستی
تا که راه عشـق را از عقــل، بـا خنجــر گرفتم

 

عشق یعنی: رد شدن از آسمان عقــل و هستی
زیـر پـا هم هستی و ، هم عقـل دانشور گرفتم

 

پـر گشودم بر فــراز عشـق ، بـا بــال و پــر دل
عـرش را با هیبت‌اش یکسر به زیـر پــر گرفتم

 

چونکه گشتم آسمـان_پـروازِ معــراج وصالش
جبـرئیـل عشق ماند و پـر ، سوی دلبــر گرفتم

 

تـا رسیدم عـاقبـت بر درگهش از شـوق رویش
محـو در او بـار دیگــر قــامتـش در بــر گرفتم

 

(ساقیا) آن‌دم که می‌‌نوشیدم از جــام لبــانش
سوختــم اما ز مستی ، نشـئه‌ای دیگــر گرفتم

 

عاقبت از لطف عشق و مهر جانسوز وجودش
تــاج عشـق و عــزت و آزادگـی، بـر سر گرفتم

 

نـاگهــان بیــــدار گشـتم در میــان بسـتر غـــم
زنــدگــانی را بــدون عــاشقــی از ســر گرفتم

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

1386

(پریشانی)

 

عمــــری‌سـت اســـیر دل زنـــدانی خویشم
فــــارغ ز هـــــوا و ز هـــوســرانی خویشم

 

از هـرچـه زلیخــاست ، بـــرى گشـته‌ام امـا
محکـــوم‌تــریــن یوسـف زنـــدانی خویشم

 

طــالـب بـه رمــوز عقـــلایـم ولی افسوس!
ســر در گــم اســـرار ، ز نـــــادانی خویشم

 

بیــــزار ز تـــزویـــر و ریــــاکــــاری‌ام امـــا
خشـنود ز کــــردار و مسلمــــانــی خویشم

 

بـر اهـــل جهــان تکیــه نکـردم به همه عمر
سـرشــار ازیـن خصــلت انســـانی خویشم

 

چشـمی نگشــایــم بـه روی مــاه شب تــار
تــا در طــلب آن مـَـــه کنعــــــانی خویشم

 

دریــاسـت اگـرچــه متـــلاطــم گـه و بیگاه
آسـوده دریـن کشـتی طـــوفـــانی خویشم

 

ساکن به کــویـر (قمم) و قسمتم این‌ است
قـــانـــع بـه هــــوای دل بـــــارانی خویشم

 

هرچنـــد کـه آواره‌‌تـــریــن سـاکـن شهـــرم
راضی ولی از بـی‌سـرو ســامــانی خویشم

 

در شهـــر ، یکی نیست که مــا را بشــناسد
چون گمشده‌ی شهــر غـزل‌خوانی خویشم

 

از نــام و نشــانــم خبـــرى نیسـت ولیکــن
مشهـــور بـه القــــاب پـــریشــانی خویشم

 

چون حسرت گل‌هاى اقاقی به سرم نیست
عمــری‌ست که سرگرم گل افشانی خویشم

 

از خویش بـریـدم که به خویشان رسم امـا
در مسلخ خویش‌است که قـربـانی خویشم

 

این پـاسـخ آن پیـــر مـــراد است که گوید:
"دلبسـته ى یــــاران خـــراســانی خویشم"

 

(ساقی) بـده جـامی که سر از تـن نشناسم
هرچند که مسـت از می عــرفـانی خویشم

 

سید محمدرضا شمس (ساقی) 

1387

(ربـــا)

 

‌روزگــــاری مــــردمــان رو بــه‌راهــی داشتیم
بــر فــرامیــن خـــداونـــدی نگــاهــی داشتیم

 

انــدک انــدک، دور گشـتـیم از فـــرامیـــنِ اِلاه
نیست فـرقـی دیگر امروزه میـان راه و چـــاه

 

ظـاهـــراً جمله مسلمــانیـم و دَم از حــق زنیم
بــاطنــاً از نفـس شیطــانـی ، دمِ مطــلق زنیم

 

بــا حــرام زنــدگــانی خــو گــرفتـیم ای خــدا
از حـلالـت انـدک انـدک رو گــرفتـیم ای خــدا

 

رزق‌مـــان آلــوده گشــته بـا ربــــا و بـا نـــزول
مِهــــر تــابــان مسلمـــانی مــا ، کـــرده افـــول

 

گــرچــه گفتـی در "کــــلام الله" از قبــح ربـــا
نیسـتـیم امــــا بـــه احکـــــام الهــــی ، آشـــنا

 

بـانـک‌هـا امـروزه تـــرویـج ربـــاخــواری کنند
ایـن مسلمـان‌پیشگـان، ابلیـس را یـــاری کنند

 

پـایـه‌ی ایمــان، تـزلـزل یـافت از مــالِ حـــرام
کشـور اســلام شـد ویـــرانــه از فسـقِ مـــدام

 

این سکـوت اولیـــای دیـن و مـذهـب بی‌گمان
می‌فــزایــد بر چنین تـــرویــجِ بـی‌دینـیِ مـان

 

کشـور اســلامیِ ایـــران و جنــگِ بـــا خــــدا؟
پس چــه فـرقـی هست بین فاسقین و اتقیــا

 

نصّ قــرآن است آن‌کس کـه ربــاخــواری کند
گــوییـا در کعبــه بـا مــــادر ، زنـــاکـــاری کند

 

نـه به یک‌بـار این عمل باشد که بل هفتــاد بار
کـرده با مــادر "زنـــا" آگـاه بـاش ای هـوشـیار

 

گـر سـپرده می‌گــذاری ایـن‌زمـان در بـانـک‌هـا
بـی‌گمـان ، هسـتی شـریـکِ دشمنـانِ بــا خــدا

 

نیست فرقی آنکـه می‌گیــرد ربـــا ، یا می‌دهـد
توأمان‌است این کبـیره چون خــدا فرموده رد

 

پس به‌خود آی ای مسلمان و دمی اندیشه کن!
شعر (ساقی) را به گـوش آویزه تا همّیشه کن!‌

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

(فرق می‌کند)

 

هـرگـز گمـان مکـن که کمــان فرق می‌کند
تیـــری کــه بگــذرد ز نشــان فرق می‌کند

 

بیچــاره ملتی که گمــان کرده شـیخ شهر
چون شـارع‌ است بـا دگـران فرق می‌کند

 

وقتی که سـنگ گشـته دل خلــق روزگـار
آب روان و صخـره چه‌سان؟ فرق می‌کند

 

وقتی کـه نیست تـابش خورشـید زنـدگی
آیـا بهـــار و فصــل خــــزان فرق می‌کند؟

 

وقتی که خالی ‌اَست دل از شادی و امید
آیـا مگـــر نهـــــان و عیــــان فرق می‌کند

 

وقتـی عقیــــم ، گشـــته درختــــان آرزو
کـی؟ زنـدگی پیــر و جــوان فرق می‌کند

 

وقتی که دخـل و خـرج ، بـرابـر نمی‌شود
آیــا چگـونـه؟ سـود و زیــان فرق می‌کند

 

وقتی که نیست پول سیاهی به جیبب‌ها
ارزان‌‌متــاع و جنس گــران فرق می‌کند؟

 

وقتی که گوش‌ها شده بسته به‌روی خلق
کی؟ نـالـه یا که داد و فغــان فرق می‌کند

 

بــر گـوش آنکه نیست دلش بـا خــدا مگر
نـاقـوس دیــر و بـانـگ اذان فرق می‌کند؟

 

وقتی که زرد گشـته رخ از رنــج روزگـار
اصـلاً مگــر کـه بــا یــرقــان فرق می‌کند

 

وقتی که نیست مهــر و وفــا و صداقتی
یـاری و دشمنـی، نـه گمـــان فرق می‌کند

 

وقتی خبـر ، شکـاف دهد سینه را ز غــم
کی؟ پیک مـرگ و نامه‌رسان فرق می‌کند

 

وقتی کـه قفــل گشته دهـــان سخنـوران
آیـا دهـــان ، بــدون زبــــان فرق می‌کند؟

 

وقتی که نیست ساغر (ساقی) دوای درد
کی؟ جـام زهـر و رطل گران فرق می‌کند

 

آیـد مگـــر ز راه بعیـــد آن امیــــد جـــان
وآنگـه امــور خلـــق جهـــان فرق می‌کند

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

(همــدلــی)

 

‌یکــدلــی ، دور ز گفتــار و بیــان من و توست
زآنکــه بسـیار تفـــاوت به میــان من و توست

 

گـاه از مهـــر و گـه از قهــــر ، رهـا بـر دل‌مــان
تیــرهــایی ز تنــاقض بــه کمــان من و توست

 

حرف دل چون دُرِ نـابی‌ست در آغوش صدف
کـفِ دریــاست که بـر روی زبــان من و توست

 

همــزبــانــی نبـــرَد ره ، بــه نهـــانخــانــه‌ی دل
همــدلــی‌ مخـــزن اســرار نهــان من و توست

 

مهـــروَرزی کــن و انــدیشـه‌ی بیهــوده مکــن!
تـا ببینی که چــه‌هــا در شریــان من و توست

 

کـی؟ شود گـوش بخیـل آگـه از اندیشـه‌ی مـا
"تـا اشـارات نظــر ، نـامـه‌رسـان من و توست"

 

پــاک کـن گـرد کــدورت ز دل و جــلوه نمــای
که جز این هرچه نمایی به زیان من و توست

 

عمــر چون بـــاد ، گــذر می‌کنـد و مـا غــافــل
کــه پیــــام آورِ ایـّـــام خــــــزان من و توست

 

آیــد آن روز ، کـــه یــــــادآور ایـّــــام شـــباب
روی دیــوار فقط عکـس جــوان من و توست

 

گــرد پیــری که ز طـوفـان جــوانـی برخاست
بنگــر امــروز که بر چهــره از آنِ من و توست

 

تـا به‌کـی؟ خیــره‌ در آییــنه‌ی نخــوت بشویم
دل بـی‌‌کیــنه‌ی عــالــم ، نگـــران من و توست

 

گنــج قــارون نشود سـدّ رهِ مـرگ ای دوست!
وقـت رفتــن بخــدا بـــارِ گــران من و توست

 

چون غبــاری کـه ازین خــاک ، بپـاخـاسته‌ایم 
بـاز هـم در دل این خــاک مکـان من و توست

 

می‌تـوان یک دلِ عـاشـق، به همه هــدیه کنیم
این دل ماست که یک عمر نشان من و توست

 

(سـاقیــا)! تــا نشـوی محــــرم اســرار کسـان
بـی‌اثــر نغمــه و گفتــار و بیــان من و توست

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

 

(طبیب عشق)

 

هیــچ مـی‌دانـی؟ چــــرا زار و پـریشانــم هنوز
چـون دل از دلبــر گــرفتــن را نمـی‌دانــم هنوز

 

ای طبـیب عشق! از من از چه روگــردان شدی
کـوهی از درد و غمـم، محتـاج درمــانــم هنوز

 

گرچه خود یک سر بـریدی عهــد دیرین را ولی
من علـی‌ٰرغـم تو بر این عهــد و پیمــانــم هنوز

 

گشـته در خـون از تحسر بــرکـه‌ی چشمم ببین
اشک‌هـایم می‌چکـد از خـون به‌دامــانــم هنوز

 

لحظــه‌ای غــافـــل نشـد یــادم ز مـــاهِ روی تو
طـــالـــع روی تــو را ، آیـیـــنـه گــردانــم هنوز

 

رانــده‌ای بیــرون اگــر از خـــانــه‌ی قـلبت مـرا
جــــای داری در میـــان قـلـب ویــــرانــم هنوز

 

از گـــرانــی، عــاقبـت بــــازارهــا گــردد کسـاد
گـرچـه مــن بیـــزار از اجنــــاس ارزانــم هنوز

 

گــر به‌سـنگ غــم شکسته شیـشه‌ی قلبــم ولی
من تو را با این دل بشکسته خــواهـانــم هنوز

 

سـال‌هـا بگـذشت و در حسرت-سرای انتظـــار
چشم بر راهت نشسته، مـات و حیـرانــم هنوز

 

سـروِ انــدام تــو را دیــدم چـو در بــاغ خیــال 
همچو نیلــوفر به دور خویش پیچــانــم هنوز

 

جسم بی‌حــالــم نبـین و این سکـوت خسته را
عـاشـقی درمــانــده‌ام اما غــزل‌خــوانــم هنوز

 

عشـقِ امــروزی شــده انــدیشــه‌ی روبـــاه‌هــا
بیشـه_زار عــاشــقی را شــیر غـــرّانـــم هنوز

 

عــاقــلان، دیـوانه خـواننـدم زننـدم پوزخنــد
زیـر پُتکِ طعنــه‌ها محکم چو سِــندانــم هنوز

 

ای بهــــار دل‌نشــین! گــل کــن بــه بـــاغ آرزو
جـان به لـب آمد که در بنـــد زمســتانــم هنوز

 

در دلِ مـُـرداب ایــن دنیــا اگــر هســتم اســیر
قطــره‌ای از مــوج دریــایی خــروشـانـم هنوز

 

پس مکـن از من نهــان، شـوق درون خسـته را
چون نهــانِ عشـق را سربسته، مـی‌دانــم هنوز

 

دیـدگــانم شد سپـید از عمـــر جـان‌فـرسا ولی
عشـق را از بــرق چشمــان تو میخو‌انــم هنوز

 

دل نبستم بر کسی غیــر از تو آگــاهــی که من
عشـق را در سیـنه از غیــر تــو نتــوانــم هنوز

 

(ساقی) چشــم خمــارت را چــو دیــدم در ازل
مَست آن چشـم خمــار و نــاز مــژگــانــم هنوز

 

گرچه می‌گــویـم سخــن در بـــزم اربــاب ادب
طفـل ابجــدخـوان و شـاگــرد دبسـتانــم هنوز

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)
1396

 

«السـلام علیک یـا ابـاصـالح المهـدی»
࿐❁❈❁࿐✿࿐❁❈❁࿐

(شکیب ِ جان)


غزال چشم تو ای‌دوست! چون کُشد ما را
چگــونـــه؟ دل نبَـــرد ، دلبـــران رعنــــا را


به یک کـرشمـــه دلـی را اسـیر خــود داری
منیژه ، لیـلی و شیرین و ویس و عـَـذرا را


بــه چــاہ عشـق، کِشـی یـوسـف پیمــبر را
که زیــر پـــا نهـد از عــاشـقی ، زلیخـــا را


غبـار کـوی تو چون مـردہ ، زنـدہ می‌سازد
چه حاجت ا‌ست؟ به عالم ، دم مسـیحا را


به جمکــران حضورت ، نهــاده‌‌ام چون دل
کجــا نیــاز ، بـه دیــر اسـت؟ یـا کلیـسا را


به کشـف یــار نـدارد نظــر بـه وادی طــور
اگر که جلــوہ نمـایی به نظــرہ، مــوسـا را


رسد به پــای تو گر دسـت انتظـــار امشب
دهـَـم به شـوق وصـالت! تـن و سر و پـا را


به تشـت عشق، بـِبــُـرّنــد اگر سرم هــرگـز
غمــم مبـــاد و کنــم اقـتـــدایْ ، یحیـــا را


شرار فتــنه ی ســودابه را به جـان بخــرم
سـیـاوشــانه بسـوزنــد اگـــر مـــرا ـ یـــارا


به رهن مِی ، دهم این خرقه ی ریـا امشب
که هیــچ خـــردہ نگیرند شیــخ صنعـــا را


بلنـــد پــایــه ‌تـر از وهمــی و خیــال‌سـتی
کـه بـــالِ اوج، بگیـری ز عقـــل و عنقـــا را


معــادلات جهــان ، سخـت می‌شود هـر دم
بیـا و یک‌شبه خود حـــل کن این معمـــا را


بیـا و بر دل شــوریـده ام ، نگـــاهــی کــن!
کـه وقـت، تنــگ و نشاید طــلوعِ فـــردا را


اگــر بــه مــاہِ جمــالـت! نگـــاه مــن افتـــد
ز شـعـشـعــات نگــاهــت شــوم جهـــان آرا


به انتظــار نشـیـنم چو جمـعـــه ‌هــای دگـر
خــدا کنــد کــه بیــایی بــه رســم دیـــدارا


مپـوش مــاہِ جمــالـت بـه طــرّه ی گیسوی
بـــزن کنـــار ، کنـــون پــردہ ‌ی چـلـیـــپـا را


"دلــم قـــرار نمی‌گیــرد از فغـــان ، بـی‌تــو"
شکیـب ِ جــان! نظــری، جــانِ نـاشکیــبا را


به حجــله‌گـاہ وصـالـت نشسته‌‌ام یک عمر
بـــزن بــه چـنــگ تـــرنـُـم ، نُـتِ نکیــسا را


زمانه تلخـی هجـرت! از آن به کامم ریخت
که عـرضـه مختصر افتـادہ این تقــاضــا را


کنون‌که هست تقـاضـای جــلوه‌گـاه جمــال
تـو هم به گـــوش کـرامــت ، شــنو تمنــا را


"نفس شمــار به پیچــاک" انتظــار تــوایــم
بیـا که جــان بـه لـب آمـد قلــوب شــیدا را


مجــالِ از تـو نـوشـتن اگرچه بســیار است
ولی بس اسـت همین واژہ ‌هــای گــویــا را


قلنـــدرانـه سـرودم گــر این غـــزل امشـب
تو هـم به رسـم سلیمــان، نظــر نمــا مــا را


قصـیده‌وار اگر این غــزل به شعر نشـسـت
به وصـف تو طلبـــد ، بلکــه مثــنوی هــا را


بـه کــوی میکــدہ، آوارہ‌ایــم و سـرگــردان
بــریــز (ساقی) میخـــانـه! جـــام میــنـا را


سید محمدرضا شمس (ساقی)

(بیرق عشق)

 

عـاشقـان را چو خداوند، دل از آینــه ساخت
پــرتـــوی نیـز ز خود بر دل عشــاق انـداخت

 

زنـدگـی، بـی مـَــدد عشـق ، به هــم می‌ریـزد
که به سختی بتــوان بـار دگـر ، آن را ساخت

 

همـتـی کـــن بـه ره عشـق و دلـت را دریــاب!
آنکه بی‌عشق کند سر، به‌ جهان خواهد باخت

 

عشق وادی جنــون است و تـوان فــرسا نیــز
آتش عشـق چه دانـی که بسی سـینه گداخت

 

عشق دریـای عظیمی‌است کـه با زورق عقــل
نتــوان هیـچ بـه ایـن بحـــر معمـــا پــرداخت

 

بیـــرق عشـق ، بیفتــد بـه کـف عـــاشـق اگـر
مـی‌تــوانــد بـه بـلنــــدای جهـــانش افراخت

 

تــا مبــادا کــه بمـانـی عقـب از تـوسن عشـق
بــا سمنــد دل و بــا رخش خـِــرد باید تاخت

 

عشق نـوری‌است که بر سـینه‌ی عـاشق تـابـد
تـــا دهـــد آینــــه‌ی تیــــره‌ی دل را پـرداخت

 

غافل از چهره‌ی شیطان مشو در قامت عشق
کـن تـوکـل به خـــدا تـا بـدهـد بر تو شـناخت

 

هـرکـه از دور شود خـَــم به بـرت ، آگـه بـاش!
که کمـان تا نشود خـَــم ، نتـوان تیــر انداخت

 

بـــاش هشــیار مبــــادا شـکنــی قـلـب کسـی!
خـُـرم آن دل که به الفـت دل خلقـی بنـواخت

 

مَشَـوی غــافــل و مــانـَد ز تو دِیـنی به جهان
که اجــل آیـد و هــــرگــــز نتـوانــی پرداخت

 

(ساقیا) عشـق ، کــدورت نپــذیــرد هـــرگـــز
عـاشقـان را چو خداوند ، دل از آینــه ساخت

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)