(واژہ‌هـــا ســربـــازهــای شـاعـــرند)
─━⊰═•••❃❀❀❃•••═⊱━─
(شعر و شاعری کلاسیک)
شـاعـــرانـه هرچــه می‌کــوشـیم ما
هست تمــریـن سخــن ، ایــن روزها
شعــرگــویـی نیست کـــار هـر کسی
کـی؟ کنــد کـــربــاس، کـــار اطلسی
شعــر یعنی عشـق و احساس نهــان
وزن و معنــــا و قـــوافــی و بیـــان
شـاعــران را طبــع شـیوا لازم است
خفتـه‌طبعـان را مســیحا لازم است
عــدہ‌ای بـا شعـــر ، بــــازی می‌کنند
شــاعـــری‌هـــای مجــــازی می‌کنند
حــرف حــرفِ واژگــان را پیش هم
گــاہ ، افــزایـش دهند و گــاہ ، کــم
بعــدِ سـاعـت‌هـا تـــلاش و خستگی
پــــازلــی ســازنــد ، بـــا وابســتگی
پــازلـی از جنس حــرف و هنــدسه
مثـــل دوران قـــــدیــــمِ مــــدرسـه
بـا کمک از خط‌کـش و متــر و تــراز
حاصـل آید چنــد بیــتی نیمــه‌سـاز
شــاعــری را نیست اســبابِ سخــن
جــز تسلّط بـر علــوم شعـــر و فــن
چون قــریحــه نیز کــامــل می‌شود
بی تـأمـل شعــر ، حــاصــل می‌شود
واژہ‌هـــا ســربـــازهـــای شـاعـــرند
شـاعــران فــرمـانـدهـان مــاهـــرند
بـا یکی فــرمـانِ شــاعـــر ، واژگــان
جــای خـود داننـــد مثــل پــادگــان
چون به واژہ میدهی فـرمان ایست
واژه‌‌ها داننـد یعنی ایست ، چیست
در نظــامـت جملگی، بـا پـــای خود
مسـتـقر گـردنـد هر یک جـــای خود
هرکه دارد طبـــع تنـــد و پـر تـــوان
مـی‌سُـرایــد شعـــرهــای جــــاودان
وآنکه طبعش خفتـه و بیـدار نیست
چـاره‌اش دوری ازین گفتــار نیست
بــــایــد اکنــــون وارد پیکـــــار شد
در تـعـَـــلّم ، رهـــــروی هشـــیار شد
هست این پیکـار ، با طبــع خمـوش
تـا که آید دیـگ گفتــارت به جــوش
خــامُشـی را ، اختــــیار خـــود مکن
طبـع خود را خود بخود بیخود مکن
طبــع چون بیـدار میگردد ز خـواب
می‌شود در شعــرگــویـی کــامیــاب
گر که خواهی در سخن گـویـا شوی
شــاعـــری شـوریـدہ و شــیدا شوی
سـر ، فـــرود آور بـه نـــزد اوســـتاد
تــاک سان تـا میــو‌ه‌ات گـردد زیـــاد
نقـــد ، صیقـــل می‌دهد روحِ بیـــان
چون مسیحا می‌دهد بر مردہ جــان
نقـــد چون سـازندہ اَست و اسـتوار
گوشِ جان ، بر نقـــدِ نقــّـادان سـپار
گـــر پـــذیـــری نقــــد را در انجمــن
مـی‌شــوی شمـــع شبـسـتان سخــن
چون شود بیـــدار ذهــن خفتـــه‌ات
مـی‌شـود دُرّ معـــــانــی ، گفتـــه‌ات
تــوسـن گفتــــار را ، گــــردد ســوار
آنکــه بــاشد پـر تـــلاش و اســتوار
شـاعـــری گـر تکسواری کـردہ اَست
کشـوری را شهـــریــاری کـردہ اَست
مُشت او مسطوره‌ی خــروارهاست
حـاصـلِ پـُـرکـــاری و گفتــارهاست
حاصـل جهـــد و تــلاشی بی‌بـدیـل
مثـل مـوسیٰ میزدہ هر دم به نیـــل
بـی بهـــانــه در دل شـب‌‌هــای تـــار
مـی‌ســرودہ شعـــر‌هـــای بـی‌شمــار
بــا فنــــون شعــــر ، گشـــته آشـــنا
درک کــــردہ شعــــر را بـــی ادعــــا
عــــده‌ای بـا دسـت و همیــان تهــی
دم زنـنـــــد از شـــاعــــری و آگهــی
مفلسـان محـض ، در قـامـوس شعر
هتک حـرمت کردہ بر نـامـوس شعر
شعـــر می‌گوینـــد اما شعـــر نیست
یــاوہ می‌بــافنــد از یک تـا دویست
عـــده‌ای هم ، پـــا فـــراتــر می‌نهند
تـــاج نقـــدِ شعـــر ، بــر سر می‌نهند
دایمــــاً در انـتـقــــــاد از دیگـــــران
مـوش گردیده‌ست چون شیر ژیــان
عرصــه را بگرفتــه در چنـگِ هـوس
در مجـــازی گشــته مــاننــد عسـس
هرچــه می‌بیـنــند بــا نقــــدِ خطـــا
مـی‌نمـــــاینــــد ادعــــــا و ادعــــــا
حــال گـویـم : نــاقــــدا با امتـــنان!
طبـــل آسا فـــاقـــد از علـــم بیـــان
دَم مزن از اختـــلاف عَمــرو و زیــد
عــاری از تـدبیــر و آگــاهـی و قیــد
از چــه؟ دایـم نقـــد مطلـب می‌کنی
بــاد ، از نقــدت بـه غبغــب می‌کنی
گر فقـط خــواهـی که نقــّــادی کنی
عـــاری از انــدیشــه ، اســتادی کنی
نقـــد تو ، هـــرگـــز ندارد جــایگــاہ
تــا کــه هســتی در کمنـــدِ اشتـــباہ
چونکه دستت خالی از آگاهی است
انتقــــاداتـت تمـــامـــاً واهــی است
بی جهـت بر پـــای ایـن و آن مپـیج
خـاطــر ، آزردہ مکـن با علــمِ هیــچ
نقــــد را ، آداب و دانــش لازم است
نکتـه‌‌گـویی عیـن نـرمـش لازم است
بــایــد اول خـویشـتن را ، پـــروری
نگــــذری از اشتــباهــت ســرســری
دور بــــایـــد گشــت از مـــا و منــی
تــا نگـــردد دوســتی‌هـــا ، دشمنــی
خــودپســندی‌هـا بــوَد از جـــاهــلی
سـروْ از نخــوت نـــدارد حـــاصــلی
گـــر شــوی آگـــهْ ز معیــــار سخــن
صـیرفی سازی سخن با علـم و فــن
چـون نمــــایــی انتقــــادات درست
می‌توان نقـــد تو را نقـــدینــه گفت
پنــد (ساقی) را شـنو با گـوشِ جان
خویش را از بنـــدِ نخــوت وارهــان
سید محمدرضا شمس (ساقی)
