✅ «25 اردی‌بهشت، روز پاسداشت زبان پارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی گرامی باد»
(حکیم توس)
عرب چیره چون گشت برخاکِ ما
بـِـزد تیشـه بـــر ریشــه‌ی تــاکِ ما
به تــاکـی کـه می‌داد بـر مـا ثمـــر
که مَستی‌فــزا بود چون شعــرِ تـر
دریغــــا کــه آن تــــاکِ لفـــظِ دری
که می‌کـرد بــر همگنــان ســروری
همــان تـــاکِ پـُـربــار بــاغ سخــن
که شد زخمی تیــغ پیمــان شکــن
چــو افتــاد آن تـــاک، روی زمیــن
که می‌ریخت از شاخه‌اش انگبـین
بـرفت از میــان، لفـظ و گفتــار ما
عـــوض گشـت بـا زور، هنجــار ما
اگرچه که اسـلام، دیــن خــداست
محمد (ص) رسول و یل انبیاست
ز کـف رفـت کــم کــم زبــــان دری
فــرامـــوش شــد گــویش مــادری
همه کاتبــان، چون عــرب دم زدنـد
تبــر بر بـُـن خـویش، محکــم زدنـد
زبــان عـــرب هست اگــرچـه غنـی
شــد از ابتــــدا مـــوجــب دشمنـی
که تحمیـل شد بر عجــم بی دلیــل
که خــوانَــد زبــان عجــم را ذلیــل
اگــرچــه ذلیــلی ز کـــردارهــاست
که در چشم اهل خـرد بی بهــاست
ز قــرآن اگــر شد عـــرب، نــامــدار
بــرای محمـــد (ص) بــوَد افتخـــار
کــه قـــرآن، کــــلام مسلمـــان بــوَد
کـــلامــی که از سوی یـــزدان بــوَد
عرب بود چون غرق جهل و غــرور
گــرفتــار عِصــیان و بیـــداد و زور
بگفتـــا خـــــدا ، بــا زبــــان عـــرب
بــه قـــرآن سخــن با نــوای طــرب
کــه گـــردد قبـــول عـــرب، آیــه‌ها
ز اوج فصـــــاحــــت، وَ آرایـــــه‌ها
وگــرنــه عـــرب، از وفـــور غـــرور
نمـی‌شـد پـــذیـــرای آیــــات نــــور
اگــرچــه نسـب، در بـــر کـــردگـــار
نیــــرزد بـه اعمـــال پـــرهیــزگـــار
پـس از یـــورش لشــکر تــــازیـــان
عـوض شد بنــاچــار کـم کـم زبــان
عجـم هم چو بگرفت بر کف قلـــم
زبـــان عـــرب شـد زبـــان عجــــم
که فـردوسـی آن شـاعــر بی‌قــرین
قلـــم را بـــرون کـــرد، از آسـتــین
«پی افکند، از نظــم کاخــی بلنــد
که از بــاد و بــاران نیـابد گــزنـد»
ز مَهـــد تمــــدن سخـــن ســاز کرد
بـه سِحـــر قـــلم نیــز اعجـــاز کرد
ز تـاریــخ و شاهــان ایــران سـرود
ز مَهـــد دلیـــران و تـــوران سـرود
ز ضحـّــاک گفـت و جنــــایـــات او
کــه نـــابـــودی‌اش بــود یــک آرزو
اگـرچــه بــه دسـت یلــی راسـتـین
فـــریــدون همـــان زاده ی آبـتــین
به حکــم عــدالـت که نیکـو نوشت
بشد کشــته آن ظـــالـــم ددسرشت
نگـون شد چو آن خصـم پـولاد دل
کـه مــام وطـــن بـود از او خجـــل
دل مــردم از مـــرگ او شـــاد شــد
کـه خلقــی ز بنـــد غــــم آزاد شــد
بــدیــن‌گــونــه داد آگهـی از وطــن
مبــــادا فـتــــد در کــف اهـــرمـــن
سپـس گفـت از رســتم و کـی‌قبــاد
زبــان شـد شکــوفــا در آن انجمــاد
کــه اکـنــون گـــران دُرّ لفــــظ دَری
کــه بـاشـد همـان گـویـش مـــادری
زبـان مـن و تـوسـت ای همــوطــن!
ز گفتــار آن شـاعــر خـوش سخــن
به تعظیـم، باید بـر او پاس داشـت
که جان را در احیای ایران گذاشت
الا ای سخنـــدان خفتــه به تــوس!
که دوشـیزه‌ی طبع تو شد عــروس
زدی بــانگ غـــرّا بـه شعـــر تـــرت
نمـودی عیــان بر عــرب گــوهــرت
زبــان از تـو جـولان گرفت ای پـدر
کـه تـا پـارسـی را دهی بــال و پــر
از آن طـــرز اشعــــار شــیوای تـــو
از انفـــاس همچـون مسیحای تـــو
تـنِ عـــــاری از روحِ ایــران زمیــن
بـه جــان آمــد از همتـی راستـیــن
به سی سـال نـام عجـــم زنـده شد
زبـــان از تـــلاشــت فــزاینــده شد
قلــم، از تـو عنـوان دیگــر گـرفــت
عقـــاب سخـن بر سمـا پـر گـرفــت
نمی‌بـود اگــر شعـــر پــر شـور تـــو
نـــوای فــرحبــخـش مــاهــور تـــو
زبـــان عجـــم بــود محـض عـــرب
دهــان بـود خــالـی ز شهــد رطــب
بــه پـــاس تـــــلاش فــــراوان تـــو
بــه عِـــرق زبـــــان دُر افشــان تـــو
شــده کمـتــریــن رهـــروِ مکـتــبـت
سخنگــو بـه مَدحت ز تـاب و تـبـت
که مــام وطــن، از تـو جــاوید ماند
فروزنده چون ماه و خورشـید ماند
تو را چون پـدر خواندمت طفل‌وار
اگــرچــه بـه نـــزد تـوام، شـرمسـار
که امـروزه آلــوده شـد خــامــه‌هــا
به الفـــاظ بیـگـــانـه در نـــامــه‌هــا
ولیکــن تــویـی مــایــه ی افتخــــار
زبــان از تــو بـر مــا بُــوَد یـــادگـــار
ببـــالـــم به تـــو تـا نفــس می‌کشـم
اگــرچـــه نفــس در قفـس می‌کشـم
ز گفـتــــار تـــو بـــر زبـــــان ، آمـدم
ز شعــــرِ تــرِ تــو ، بـه جــــان آمـدم
تـویـی (ساقی) جـامِ جــان آفــریـن
که شد زنـده از نـامت ایــران زمیـن
سید محمدرضا شمس (ساقی)
1384
