سیرتگریم و صورت زیبا نمی‌کشیم

سروده‌ای به اقتباس غزلی از استاد محمدعلی مجاهدی عزیز و ارجمند، متخلص به (پروانه)

 

(ناز تماشا)

سیرتگریم و صورت زیبا نمی‌کشیم
روشن‌دلیم و نازِ تماشا نمی‌کشیم

 

شرح و بیان عشق ، بُوَد در نهاد ما...
ما درد عشقِ وامق و عَذرا نمی‌کشیم

 

دیوانه ى محبّت یاریم اگر ، ولی...
مجنون نِه‌ایم و منّتِ لیلا نمی‌کشیم

 

غربالِ معصیت به جوانی نمودہ ایم
دل را به سمت و سوی تمنّا نمی‌کشیم

 

یوسف خصال، شهرهٔ شهر صداقتیم
چشم طمع به سوی زلیخا نمی‌کشیم

 

کشفِ نظام و خِلقت هستی بُوَد مُحال
بیهودہ ، رنجِ کشف معمّا نمی‌کشیم

 

وقت عمل ، سخن به گزافه نگفته‌ایم
از نقش خویش پرده به رؤیا نمی‌کشیم

 

امروز شاکریم ز روزی و لطفِ حق
آهی برای روزی فردا نمی‌کشیم

 

یک سینه آتشیم چو آتشفشان ز عشق
رنج قبس به وادی سینا نمی‌کشیم

 

قرآن و مسجد است کتاب و مُقام ما
خود را بسوی دیر و کلیسا نمی‌کشیم

 

چون زنده‌ایم با دم مولای‌مان علی
دست نیاز سوی مسیحا نمی‌کشیم

 

باشد نژاد ما چو ز گلزارِ مصطفی(ص)
پا پس ز باغ عترت طاها نمی‌کشیم

 

اهل ولایتیم و ولایت، سرشت‌ ماست
"دستِ طلب ، ز دامن مولا نمی‌کشیم"

 

جان را به راہ دوست فدا می‌کنیم لیک
حتیٰ نفس ، به کوری اعدا نمی‌کشیم

 

آیینه دار مِهر و وفا و رفاقتیم
بر دیدہ، نقش اهل جفا را نمی‌کشیم

 

نظم سخن چو نغز و دلآرا و دلکش است
دست از اصول و شعر مُقفّا نمی‌کشیم

 

آگه ز حد و حصر و حریم و بضاعتیم
هرگز ز فرش خویش برون پا نمی‌کشیم

 

خاک وطن به گوهر دنیا نمی‌دهیم
حسرت برای خاک اروپا نمی‌کشیم

 

با بال دل ، به سینه ی آفاق پر زنیم
خود را به سمت لانهٔ عنقا نمی‌کشیم

 

سایه نشین دولت فقر و قناعتیم
منّت ز منعمان به تقاضا نمی‌کشیم

 

یاد آمدم ز مصرع "پروانه" اینکه گفت :
«دریا دلیم و منّت دریا نمی‌کشیم»

 

مست عنایت و می (ساقی) کوثریم
منّت ز جام و ساغر و صهبا نمی‌کشیم

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

1392

غزال چشم تو ای دوست چون کشد ما را

(شکیبِ جان)

 

غزال چشم تو ای دوست چون کُشد ما را
چگــونـــه دل نبَــرد ، دلبـــران رعنـــا را ؟

 

به یک کـرشمـــه دلی را اسـیر خــود داری
منیژه ، لیلی و شیرین و ویس و عـَـذرا را

 

بــه چــاہ عشـق، کِشـی یـوسـف پیمــبر را
که زیــر پـــا نهـد از عــاشـقی ، زلیخـــا را

 

غبـار کـوی تو چون مـردہ ، زنـدہ می‌سازد
چه حاجت ا‌ست به عالم ، دم مسـیحا را ؟

 

به جمکــران حضورت ، نهــاده‌‌ام چون دل
کجــا نیــاز ، بـه دیــر اسـت یـا کلیـسا را ؟

 

به کشـف یــار نـدارد نظــر بـه وادی طــور
اگر که جلــوہ نمـایی به نظــرہ، مــوسـا را

 

رسد به پــای تو گر دسـت انتظـــار امشب
دهـَـم به شـوق وصـالت! تـن و سر و پـا را

 

به تشـت عشق، بـِبــُـرّنــد اگر سرم هــرگـز
غمــم مبـــاد و کنــم اقـتـــدایْ ، یحیـــا را

 

شرار فتــنه ی ســودابه را به جـان بخــرم
سـیـاوشــانه بسـوزنــد اگـــر مـــرا ـ یـــارا

 

به رهن مِی ، دهم این خرقه ی ریـا امشب
که هیــچ خـــردہ نگیرند شیــخ صنعـــا را

 

بلنـــد پــایــه ‌تـر از وهمــی و خیــال‌سـتی
کـه بـــالِ اوج، بگیـری ز عقـــل و عنقـــا را

 

معــادلات جهــان ، سخـت می‌شود هـر دم
بیـا و یک‌شبه خود حـــل کن این معمـــا را

 

بیـا و بر دل شــوریـده ام ، نگـــاهــی کــن!
کـه وقـت، تنــگ و نشاید طــلوعِ فـــردا را

 

اگــر بــه مــاہِ جمــالـت! نگـــاه مــن افتـــد
ز شـعـشـعــات نگــاهــت شــوم جهـــان آرا

 

به انتظــار نشـیـنم چو جمـعـــه ‌هــای دگـر
خــدا کنــد کــه بیــایی بــه رســم دیـــدارا

 

مپـوش مــاہِ جمــالـت بـه طــرّه ی گیسوی
بـــزن کنـــار ، کنـــون پــردہ ‌ی چـلـیـــپـا را

 

"دلــم قــرار نمی‌گیــرد از فغـــان ، بـی‌تــو"
شکیـب ِ جــان! نظــری، جــانِ نـاشکیــبا را

 

به حجــله‌گــاہ وصـالـت نشسته‌‌ام یک عمر
بـــزن بــه چـنــگ تـــرنـُـم ، نُـتِ نکیــسا را

 

زمانه تلخـی هجـرت! از آن به کامم ریخت
که عـرضـه مختصر افتـادہ این تقــاضــا را

 

کنون‌که هست تقـاضـای جــلوه‌گـاه جمــال
تـو هم به گـــوش کـرامــت ، شــنو تمنــا را

 

"نفس شمــار به پیچــاک" انتظــار تــوایــم
بیـا که جــان بـه لـب آمـد قلــوب شــیدا را

 

مجــالِ از تـو نـوشـتن اگرچه بســیار است
ولی بس اسـت همین واژہ ‌هــای گــویــا را

 

قلنـــدرانـه سـرودم گــر این غـــزل امشـب
تو هـم به رسـم سلیمــان، نظــر نمــا مــا را

 

قصـیده‌وار اگر این غــزل به شعر نشـسـت
به وصـف تو طلبـــد ، بلکــه مثــنوی هــا را

 

بـه کــوی میکــدہ، آوارہ‌ایــم و سـرگــردان
بــریــز (ساقی) میخــانـه! جــام میــنا را...

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

طلوع چهره ی خورشید از نگاه خداست

(صانع ازلی)

 

طلوع چهرہ ی خورشید از نگاہِ خداست
که هر کران جهان با حضور او زیباست

 

اگر چه هست بدون مکان و ناپیدا
به چشم دل چو ببینی به هر مکان پیداست

 

به چشم عاطفه دیدم عیان ، عنایت او
به وقت معجزه‌ها تا همیشه بی همتاست

 

خوشا به حال کسی که به چشم جان دیدش
بدا به حال کسی که ندید و نابیناست

 

الا که دم زنی از غیر او به اوج غرور
به خویش بنگر و دریاب! بی خدا تنهاست

 

اگر چه هست خدا بی نیازِ باور ما
بوَد رحیم و ز رحمانیت همیشه رضاست

 

تمام خلقت هستی بوَد ز حکمت او...
که بازگشت همه عاقبت بر آن درگاست

 

نماند و نیست کسی تا ابد درین دنیا
که ذات اقدس او زندہ است و نامیراست

 

کدام صنع جهان را از او نمی دانی؟
که صانع ازلی بودہ اَست و پابرجاست

 

کدام فعل؟ که بی فاعل است ای غافل!
کدام صدر که بی صادر است و بی صدرا ست؟

 

معادلات جهان سر به سر ز حکمت اوست
وگرنه هر چه جز او هست پوچ و بی معناست

 

مکاشفات بشر نیست کامل مطلق
چنانکه راز جهان ، با هزارها امّاست

 

ز عقل عاجز ما درک حق محالات است
که پشّه را طَیَران، کِی به منزل عنقاست؟

 

بخوان تو اَشهَدُ اَنْ لٰا اِلٰه و بگذر از آن
که ظرفِ عقل، کجا همتراز با دریاست؟

 

بکوش! در رہِ عشق و مپیچ در رہِ هیچ
که ذکر و مقصد مجنون به لب فقط لیلاست

 

ببال بر حق و بر غیر او مبال که هیچ
به قدر تو نفزاید که هرچه هست تباست

 

اگر ز عمر سپنجی نگشته‌ای آگه؟
مبند دل به زمانه که عمر ما کوتاست

 

وگر که دانی و بی‌راهه می‌روی، زنهار !
که کورہ راہ تو بن بست و آہ و واویلاست

 

به هوش باش و غنیمت شمار، این امروز
که لحظه‌های تغافل ، پیامد فرداست

 

بیا به میکده ی عشق و رستگاری جوی
بگیر ، از کف (ساقی) مِیی که روح افزاست

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

روزی که من خواب تو را تعبیر کردم

(کیمیای معرفت)

 

روزی که من خواب تو را تعبیر کردم
خود را گرفتار شبی شبگیر کردم

 

ساز مخالف می‌زدی و من موافق
قاضی شدم ساز تو را تکفیر کردم

 

رفتی وضو سازی و خود را وا رهانی
از کفر من ، زیرا تو را دلگیر کردم

 

عکس تو را دیدم چو ماہ افتادہ در آب
تا می‌توانستم ، نگاہ سیر کردم

 

دستی زدی در آب تا گیری وضویی
با آتش دل ، آب را تبخیر کردم

 

آهو شدی کردی فرار از پیشم امّا...
با غمزه‌ای صیدت، مثال شیر کردم

 

دیدی نداری چارہ جز ساز موافق
گفتی که من در کار دل تقصیر کردم

 

امّا رهایت کردم از بند وجودم
هر چند آتش در دلم تکثیر کردم

 

رفتی ولی باز آمدی با شوق بسیار
به به عجب در قلب تو تأثیر کردم

 

آن دل که آهن بود را در شعلهٔ عشق
با کیمیای معرفت ، اکسیر کردم

 

بیخود شدم از خود تو را دیدم کنارم
دستانِ دل ، بر گردنت زنجیر کردم

 

قلبی که شد روزی شکسته از غم تو
امروز در آغوش تو ، تعمیر کردم

 

دانستم آخر می‌شوی پابند این دل
روزی که من خواب تو را تعبیر کردم

 

(ساقی) به هر حیله به دل رہ کی توان برد؟
من عشق را در این غزل ، تقریر کردم

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

پیر هجر یارم و عمر جوان گم کرده ام

(نوبهار آرزو)

 

پیر هجر یارم و عمر جوان گم کرده ام
طایر بشکسته بالم، آشیان گم کرده ام

 

گشته‌ام حیرانِ آن ماهی که گشته در محاق
بر زمین میگردم اما آسمان گم کرده ام

 

بس‌که گردیدم به هر شهر و دیاری عاقبت
کشور و شهر و محل و خانمان گم کرده ام

 

شد خزان نخل امیدم در بیابان طلب
نوبهار آرزو را در خزان گم کرده ام

 

شد کمان از بار سنگین فراقش قامتم
تا به باغ عشق، آن سروِ روان گم کرده ام

 

نه فقط گم کرده ام او را درین گمکرده راه
بلکه راه زندگی را ناگهان گم کرده ام

 

گم شدم در خویش تا جویم نشان اما دریغ
هم نگار و هم خودم را توامان گم کرده ام

 

ناامیدی گشت غالب بر من شوریده حال
شور عشق و طاقت و تاب و توان گم کرده ام

 

دل بریدم از دل و از دلبر و دلدادگی
شهرت و نام و نشان جاودان گم کرده ام

 

گر چه گردیدم تمام عمر را با بیدلی
پایداری را به وقت امتحان گم کرده ام

 

عمر، چون آب روان جاری و من غافل از آن
نوبت پیری شد و بخت جوان گم کرده ام

 

در خرابات جهان از بس خراب افتاده ام
(ساقی) و میخانه و رطل گران گم کرده ام

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

دلم از بس به سر دارد خیال یار را امشب

(خیال یار)

 

دلم از بس به سر دارد خیال یار را امشب
ز کف دادم عنانِ این دلِ هشیار را امشب

 

اگرچه خواب از چشمم ربود و کرد حیرانم
نخواهم لحظه‌ای حیرانی آن یار را امشب

 

به یاد ماهِ رویش، داده‌ام صبر و قرار از دل
چو مجنونی که داده رامش رفتار را امشب

 

ز بس غم میخورد مرغ دلم از شوق دیدارش
گرفتم خصلت مرغان بوتیمار را امشب

 

اگرچه نقش رویش ، نقش‌بند سینهٔ ما شد
ولی سر می‌کشد دل، خانهٔ دلدار را امشب

 

من آن شیرم که خود افتاده‌ام در دام آهویی
چه آهویی که برده از سرم پیکار را امشب

 

بپایِ دل بوصلش چون سمندی سرکش و حیران
بپیمایم ره ِ هموار و ناهموار را امشب

 

چو سیمایت میسّر نیست بر هر دیده‌ای امّا
مرا یک‌دم ، میسّر کن مَهِ رخسار را امشب

 

بنای خانه ی دل شد خراب و گشت ویرانه
بر آبادانی‌اش یارب رسان آن یار را امشب

 

خزان عمر در راه است و فصلِ برگ‌ریزانم
بهاری گردم ار بینم ، گلِ بی‌خار را امشب

 

الا (ساقی) ز مخموری چنان سر در گریبانم
که گم کردم خم و خمخانه و خَمّار را امشب

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)
1388

بعد مرگم چه سود آه و فغان؟

(بی ‌وفا)

 

ای‌ که اندیشه ‌ات مرا به سر است
چه بگویم؟ که دوره‌ ای دگر است

 

گر چه بر من نظر نمی‌داری...
یادت اما همیشه در نظر است

 

بار سنگین بی وفایی ها...
مثل کوهی بُود که بر کمر است

 

راستی ؛ این درخت مهر شما...
از چه بابت بُود که بی ‌ثمر است؟

 

همه ی قلب من ، از آن تو باد
گرچه ناقابل است و مختصر است

 

گر نداری قبول ، مهر ِ مرا...
شاهد من همین دو چشم تر است

 

زندگانی ، بدون مهر و وفا...
زندگی نیست مرگ مستمر است

 

اندک اندک ، اجل رسد از راه
آری آری که مرگ، بی‌خبر است

 

بعد مرگم چه سود آه و فغان ؟
که تنم زیر خاک، مستتر است

 

تا که هستم ، بیا به بالینم
که نگاه امید من به در است

 

شد زبان همه شکسته دلان...
شعر (ساقی) که خود شکسته‌ پر است

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

وای ازین روزهای تکراری

(پگاه بیداری)

 

وای ازیــن روزهــــای تکــــراری
زنــدگـــانــی تـلـــخ و اجبــــاری

 

هـرکسی سر بـه کـــام خود دارد
دوســتی‌هـــا شــده هـــم_آزاری

 

عده‌ای سرخوش از هزاران شغل
عــده‌ای دل‌غـمیـــن ز بیکـــــاری

 

دزد گــردیــده پــاســبان وطـــن
چه توان گفت ازین همه خـواری

 

دیــن شـده پــایگـــاه استـــبداد
دیـن‌مـداری شـده‌است طــــراری

 

میخورم غـــم ازین همـه بیــداد
گـرچـه دور است دور بـی‌عـــاری

 

همــه خــوابنـــد در شـب غفلـت
کــــاش آیـــد پگـــــاه بـیــــداری

 

(ساقیا) ســاغـــری بـــده مـــا را
زآن مـیِ خــوشگـــوار هشــیاری

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

کسی که شام سیه را کند سپید اینجاست

(اَلسَّلامُ عَلَیکِ یا فاطِمَةَ المَعصومَه)

(بحر ‌رحمت)
‌
‌کسی که بر همگان می‌دهد امیــد اینجاست
کسی که شام سـیه را کند سپــید اینجاست
‌
‌مـــزار (حضرت معصومه) است این درگــاه
شفیـع و شـافی مـرضـاى ناامیــد اینجاست
‌
‌مــریــد هــر کــه شــوى ، بـی‌بهـــا بـوَد زیـرا
که هم مـراد در اینجا و هم مـرید اینجاست
‌
‌نـــواى نـــالــه اگـــر ســر کنــی ز راهِ بعیــــد
کسی که نـاى تو را می‌توان شنید اینجاست
‌
‌مشـو ز رحمـت حــق ، نـاامیــــد در عـــالــم
که بحــر مرحمت و گـوهــر امیــد اینجاست
‌
‌غمیــن مبـــاش! اگـــر قفـــل بســته‌‌ای داری
"فــزون‌تـر از عدد قفــل‌ها کلیــد اینجاست"*
‌
‌بگیـــر دامــن او را ، کــه هـــرچــه را طــلبی
چه از ســیاه گرفته چه از سپــید اینجاست
‌
‌شکــوفــه‌‌هاى اجـابـت، چو غنچه‌‌هاى بهــار
که از نسـیم دعــا می‌توان دمیــد اینجاست
‌
‌به شعــر (ساقی) شوریده‌ دل درنگــی کــن!
کسی که می‌دهدت مستی مـدیـد اینجاست

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)
* "مرحوم هادی رنجی"

قم اگر شد عش آل مصطفی و امتش

«اَلسَّلامُ عَلَیکِ یٰا فاطِمَةَ المَعصومَه»

‍ (شافع جنت)

 

قــم ، اگر شد عـشّ آل مصطفی(ص) و امّـتش
از وجــود «حضـرت معصـومه» بـاشـد علتـش

 

از فـــروغ روی او، بـاشــد منــــوّر شهــــر قــــم
چشمه‌ی خورشید چون شمعی‌‌ست نزد طلعتش

 

دختـر موسَی بن جعفر، خـواهــر سلطان تـوس
کز شرف شد سجــده‌‌‌گاه اهـل عــرفــان تربتش

 

معـدن عــلم و فقــاهـت هست و کنـز معــرفت
عــالمــان مـات‌اند و در حیـرت ز اوج حشمتش

 

اسـوه‌ی عِصـمت بُــوَد بـر دختـــران بــا وقـــار
چونکه معصومه‌‌ست نـزد حق ز فرط عصمتش

 

هر که با صـدق و صفــا بوسد ضــریحِ اَنــورش
کِـی؟ تـوانـد چشـم پوشـد از حـــریــمِ رحمتش

 

آنکــه تــوفیـقی نیـابد در حـــریــم و کـــوی او
تــا همیـشه می‌کشــد آه از دل پـــر حســرتـش

 

بـارگـاهـش می‌زنـد طعــنه بـه فــردوس بـریـن
کـز بــزرگـی و شـرف، این رتبــه دارد ساحتش

 

درگـه حـاجـات خلق است و کنــد حـاجـت روا
هرچـه میخـواهی بخــواه از درگــه ذی‌رفعتش

 

خــلوتی پیــدا کن و خود را ز غــم‌هـا وارهــان
بنــد مشکل‌های خود را ، بــاز کـن در خــلوتش

 

شـافــع جنّـت بـُوَد بر شیعیــان ، در روز حـشر
حقتعــالـیٰ امـر فـرمـود‌ه‌‌ست و داده رخصتش

 

طبــع من قاصــر بُـوَد در مـدح شهبــانوی قــم
بلکه صــدها همچو من عـاجـز بوَد در مِدحتش

 

آنقــدر دانـم که ســر سـاینــد شــاهــان جهــان 
چون گـــدایــان از حقــارت در حــریـم دولتش

 

هست الحـق (سـاقی) بـــزم شهــود و معــرفت
عــارفــان را می‌کنــد سرمستِ جــام شـوکتش

 

‌سید محمدرضا شمس (ساقی)

1389