میراث شاعرانه ی من ، از پدر بوَد

« ن وَالْقَلَمِ وَ مَا یَسْطُرُونَ »

روز جهانی قلم، بر اهالی آزاداندیش قلم مبارک باد.

 

(قلم)

میراث شاعرانه ی من ، از پدر بوَد
تیغ قلم به دستم از آن شیر نر بوَد

 

باشد قلم ز تیغه ی شمشیر تیزتر
گر جوهر قلم ، ز دوات هنر بوَد

 

وقتی قلم ز حق بنویسد؛ بدون شک
بر قلب دشمنان بشر ، نیشتر بوَد

 

فرموده اَست حضرت حق بر قلم قسم
یعنی قلم ـ به نزد خدا ـ معتبر بوَد

 

وقتی قلم قداست خود را دهد هدر
محصول آن ، دنائت و ننگ بشر بوَد

 

آنکو که خود فروخت به بازار ناکسان
سودی نبرده بلکه سراسر ضرر بوَد

 

هموار اگرچه گشته ره زندگانی‌اش
در روز رستخیز ، ولی در به در بوَد

 

حق گویم و ز حق بنویسم تمام عمر
حتی اگر که عاقبتم ، در خطر بوَد

 

اکنون اگر چو دال خمیدم به روزگار
اما همیشه راست ، مرا رهگذر بوَد

 

آری کمر به نزد ددان خم نمی‌کنم
بار ستم ـ اگر چه مرا ـ بر کمر بوَد

 

دستی که بهر خدمت مَردم قلم زند
نزد خدا و خلق خدا ، مفتخر بوَد

 

هرچند اسیر ظلمت و دیجور مطلقیم
ما را چه غم که در پی هر شب، سحر بود

 

سخت است اگر که صبر، مشو ناامید، هان!
زیرا که بعد صبر ، سراسر ، ظفر بوَد

 

(ساقی) اگر قلم شده دستم به راه حق
محصول این قلم به جهان ، شعر تر بوَد

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

مهر و وفای مردم دنیا عوض شده ست

(دنیا عوض شده ست)

 

مِهر و وفای مَردم دنیا عوض شده ست
گویا که نسل آدم و حوّا عوض شده ست

 

کینه ـ نشسته جای مَحبّت ، به سینه‌ ها
یعنی که سینه‌های مصفا عوض شده ست

 

آداب زشت ، رایج و معمول گشته اَست
آیین نیک و سیرت زیبا عوض شده ست

 

از چهره ‌های بِکر ، نمانده اثر ؛ دریغ...
ابرو و چشم و بینی و سیما عوض شده ست

 

محصول این زمان شده بی اعتبار ؛ چون
کیفیت مُسَلّم کالا عوض شده ست

 

مَدرک به جای دانشِ عالِم ، نشسته اَست
یعنی که جای مَردم دانا عوض شده ست

 

هر جاهلی ز جعل مدارک ، شد اوستاد
چون جای علم و جهل به معنا عوض شده ست

 

از بس که جاهلان ، به طبابت نشسته‌اند
داروی دردِ بلغم و سودا عوض شده ست

 

اسناد معتبر ، دگر افتاد از اعتبار
چون نقشِ مُهر و خامهٔ امضا عوض شده ست

 

دیگر کس اعتنا ، به دیانت نمی‌کند
امروزه دیدِ خلق ز عقبا عوض شده ست

 

چون وعده های پوچ فقط شد نصیب خلق
از دوزخ و بهشت ، نظرها عوض شده ست

 

ای هم‌سخن! ملول مشو ـ از بیان من
مضمون شعر اگر که دراینجا عوض شده ست

 

هر گوشه‌ای فتاده ، شکسته‌دلی نزار
چون خصلت اهالی بالا عوض شده ست

 

آری! زمانه نیست به کام گرسنگان
چون شیعگی به سیرت مولا عوض شده ست

 

زیر فشار مُهلِک این روزگار سخت
گویی که جای تک تک اعضا عوض شده ست

 

محنت گرفته خانه ی دل را ، ز بی کسی
گویی که جای یاور و اعدا عوض شده ست

 

این خاک پُر گهَر ، شده مَهد ستمگران
چون طینت و طریقت ملّا عوض شده ست

 

وقتی دعا ـ علاج بلا را ـ نمی‌کند
یعنی نوای اهل تمنا عوض شده ست

 

وقتی که عادی اَست گناه و فسادِ خلق
یعنی مرام اهل تبرّا عوض شده ست

 

وقتی ربا ، مباح شده ـ بین مسلمین
یعنی که شرع و شارع و فتوا عوض شده ست

 

وقتی که زهد ، گشته ریایی در این دیار
یعنی که فسق و طینت و تقوا عوض شده ست

 

وقتی که باده ، دفع خماری ـ نمی‌کند
یعنی که جای (ساقی) و سقا عوض شده ست

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

این صادرات نیست که دزدی ز ملت است

 

(این صادرات نیست که دزدی ز ملت است)

گیــرم که کــل خــلق جهــان زیــر دست ماست
تـولیـــد و صــادرات جهـــانی ، ز هسـت ماست
از اقتــدار خــویـش ، جهــان پـــای‌بست ماست
زندیق و شیخ و منعم و درویش، مست ماست

پس مــا چسان به ذلـت و خواری نشـسـته‌ایم؟
در زیــــر بــــار رنــــج و تــــورم شـکـســته‌ایم

ایــن صــادرات اگـــر که بــه سـود وطــن بــوَد
ملـت چــــرا چـــو مـــور ، به قعـــر لگــن بــوَد؟
از صــــادرات ، در همـــه عــــالــم سخــن بــوَد
امــــا نصـیــب ملــت ایـــــــران ، مِحـــــن بــوَد

ایـــن صـــادرات نیست کـه دزدی ز ملـت است
نفـعــی بـــرای ملــت مـــا نیسـت ، ذلــت است

از صــــادرات ، رونـــــق ارزی شــــود زیــــــاد
امــا دریــن وطـــن شـــده بیمــــار، اقتصــــاد
رونـــق گــرفتـــه قیمــت کـــالا دریــن بـــــلاد
بـایــد بـــــرای حـــــل معمــــا ، شــود جهــــاد

تــا ملتــی ز مَسکنـت اکـنــــون ، رهـــــا شــود
ورنــه وطــــن بــه دشـت بــــلا مبــــتلا شــود

تـا کـی به دوش سیـنه کشد خـلق، این عــذاب
بیکـــاری و تــــورم و ایـــن رنــــج بـی حسـاب
از تــن ربـــوده تــــاب ، ز کـــــردار نــاصـــواب
بـا نـام دیـن چگــونه بـه صـــورت زنـی نقـــاب

ای اهـــرمــن! که از تـــو بجــــز غـــم ندیده‌ایم
زیـــــرا فقـــط شعــــــار مکــــــرر شـنـــیده‌ایم

کشور فتـــاده است بــه افـــلاس و اختـــلاس
خود غــرق بحر نعمت و ما گشته آس و پــاس
زیــرا خـــراب بـــوده "تـــدابیـــرت" از اسـاس
بازیچـه گشـته کشـور و در دست توست تــاس

هر چنــد نـــرد حیــله بـه پـــا کـــرده‌ای کثــیر 
در شـشـــدر جهـــالــت خــود گـشـته‌ای اســیر

ای دون صفــت! که مشت تـو وا شد برای خلق
حتی اگــر خفـــه، کنــی اکنـــون صـــدای خلق
دیگــر گــذشــته آب ، ز سـر تــا بــه پـــای خلق
خود کــرده‌ایـم و هست هرآنچـــه، سزای خلق

مــا را بــه خــــدعـــه وارد پیکـــار کـــرده‌ایــد
در مسلـــخ عقیــــده ، گـــرفتـــــار کـــرده‌ایــد

ای گــرگِ دون! که در خلَجــانی به جلــد میش
درّنــده تــر ز گــرگْ وَشــانـی بــه جلـــد میش
روبــاه مکـــر و در هیجـــانـی بــه جلـــد میش
نـه! بـدتـر از هم این و هم آنـی به جلـــد میش

از چــون تـــویـی چســان بـــوَد امّیــــد ملتـی
مــا در حضیــض فقـــر و تـو بـر تخـت دولتـی 

(ساقی) اگر به شکــوه سخن ساز کـــرده اَست
آلام ملـتــی ، ز غـــــــم ابـــــــراز کــــرده اَست
نظمش اگرچـه ، قــافیــه پـــرداز کــــرده اَست
حق گفته است و در سخن اعجـاز کـــرده اَست

کاین‌سان تو را توان ز مـلامت به خــون کشـید
زیـــرا مبـــرهـــن است کـه ذاتــت بـــوَد پلیـــد

 

سید محمدرضا شمس(ساقی)

 

مرد حق ، کی شیشه ی قلب ضعیفان بشکند

(جام شیطان)

 

مَـرد حـق کی؟ شیشه‌ی قلب ضعیفــان بشکند
مََــرد آن بـاشــد کـه قلــب زورمنــــدان بشکند

 

مصرع نغزی ز "بیـدل" یـاد دارم این ‌که گفت :
"سنگ اگر مَرداست جای‌شیشه سندان بشکند"

 

گــرگ وقتـی مـی‌درانـد گـوسپـندان را سپـس
زیــر بــار غصــه ، پشتِ مَــرد چــوپـان بشکند

 

کوهکن را گر شکست آمد به سر از سوز عشق
آه شـیریـن هـم در آخــر ، طـاق بسـتان بشکند

 

پشت عـالـم می‌شود خـــم زیــر بــار غصــه‌ها
هجـــر یوسف نیـز پشـت پیــر کنعــان بشکند

 

دانـش و فــرهنــگ بــاشــد رهنـمــــای آدمــی
کشتی بی نــاخــدا را مــوج طــوفــان بشکند

 

زور بـــازوی جهــالـت مـی‌کنــد خلقــی اســیر
فکــر دانـــا ، عــاقبـت دیـــوار زنـــدان بشکند

 

اعتــبار هـر کسی بـر وعــده و پیمـــان اوست
نیست انسان آنکه راحت عهـد و پیمـان بشکند

 

در عمـل بـایـد کـه مَـردی کرد، نـه وقت سخـن
وَرنـه مشـت خلـق ، دنـــدانِ سخنـــران بشکند

 

سـرو ، از بـی‌حـاصـلی گـــردن‌فـــرازی می‌کند
از گــرانبـــاری اگــرچــه تـــاک ، آســان بشکند

 

حرمـت نـان و نمـک را هر که دانـد کـی؟ توان
نـاســپاسـی کـــرده و روزی نمکـــــدان بشکند

 

شکــر نعمت را بجــای آور که افـــزون می‌کند
نعمتـت را ؛ ورنـه این نعمـت ز کفـــران بشکند

 

قطـره قطـره می‌تـوانی شـست زنگ سـیـنه را
کـــوه‌هــا را قطــره‌‌هــای ریـــز بــــاران بشکند

 

گـوهــر دل را ، بهـــایی هست نـــزد کــردگــار
کـِـاعتـــبار و قیمـت دریـــای مرجــــان بشکند

 

طــرّه‌ی گیسـو اگـرچـه خــودنمـــایی می‌کنــد
قــدر زلـف طـــرّه را ، مــوی پــریشــان بشکند

 

رهــروِ شیطـان مشو دل بـر ستمکـــاران مبـند
کـز تــزلــزل ، بــر سرت ارکــان ایمـــان بشکند

 

آن درختـی کــه نــدارد ریشــه در زیـــر زمیـن
گـرچـه بـاشـد اسـتوار، از بـاد و بـوران بشکند

 

گــر بیفتــد پـــرده از رخسـار انسان‌‌هــا دمـی
زهـــد و تقــوای ریــاکــاران ، فـــراوان بشکند

 

تیــغ کیــن افتـد اگر در دست نــامــردان دهـر
در دل محـــراب ، فـــرق شــاه مـــردان بشکند

 

قــافیــه گـر شایگــان آورده‌ام در ایــن غـــزل
شـایگـان نبــوَد مــرا گــر قــدر دیــوان بشکند

 

جــام ایمــان را شکستن (ساقیا) از ابلهی‌‌ست
هست عاقل آن کسی‌که جــام شیطــان بشکند

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)
1399/09/09

می‌رسد بانگ غم و غصه و ماتم بر گوش

یادبود سالگرد درگذشت (استاد ایرج قادری) هنرمند توانمند سینما‌
‌
(شیر خفته‌)
‌
‌می‌رسد بانگ غم و غصه و ماتم بر گوش
خبری می‌رسد از مرگ عزیزی ز سروش

 

‌(ایرج قادری) استاد توانمند هنر ...
ناگهان شمع وجودش بجهان شد خاموش

 

کارگردان زبردست و هنرپیشه ی فحل
رفت از دار فنا سوی بقا دوش به دوش

 

آه و افسوس که این دهر، بوَد دار ملال
می‌کند بهر عزیزان همه را مشکی پوش

 

اوستادان بزرگی که چو (ایرج) رفتند
همچو فردین که شده خاکِ سیاهش آغوش

 

حیف و صدحیف که معلوم نشد بهر کسی
قدر آن پاک‌عیاران، که برفتند از هوش

 

رسم دنیاست که فریاد به جایی نرسد
شیر نر در قفس و لیک رها باشد موش

 

چه توان کرد که جز رنج نبیند به جهان
بجز آنکس که بوَد فاقد اندیشه و هوش

 

ای مگس! گر نتوان سیر سماوات کنی...
بی جهت در پی تحقیر عقابان مخروش

 

سیرت زشت قبیح است به هر کیش و مرام
گرچه هر صورت زشتی بشود بهْ، ز رتوش

 

عزت و شوکت انسان نبوَد دست کسان
کاین کرامت بوَد از سوی خدا بی سرپوش

 

گرچه از بی‌خردی پاس نگفتند او را
مهر او هست به قلب همه با جوش و خروش

 

مدفنش قلب محبان شده از لطف خدای
گرچه شد آینه ی دل ز عداوت، مخدوش

 

سینه ها هست چو آتشکده در سوز و گداز
در غم (قادری) استاد هنرمند خموش‌

 

‌‌(ساقی) بزم هنر بود و برفت از برِ ما
آنکه جام هنرش کرد جهانی مدهوش

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

1391/2/17

خوشا به نکه کند درک لحظه های سحر

(هوای سحر)

خوشا تـــــلاوتِ قــــرآن و ربنــــای سحر
خوشا به نغمــه‌ی عـرفـانی دعــــای سحر

خوشا نـوای مــؤذن که می‌رسد بر گـوش
خوشا به بـانگ منـاجـات در هــوای سحر

خوشا لطافتِ روح و خوشا طراوت جـان
خوشا به پـاکـی دل‌هــای با صفــای سحر

خوشا به ماه ضیافت خوشا به مـاه خـدا
خوشا به لحظه‌ی رؤیــایی و نــوای سحر

خوشا به آنکه بَـرد فیضِ این مبـارک مـاه
خوشا به آنکه کند درکِ لحظـه‌هـای سحر

چنانکه بحـر کـرامـت بود سحــرگــاهــان
خوشا کسی‌که زند غوطه در فضای سحر

بـدا به آنکه غـریب است با فضــایل مــاه
خوشا به آنکه بُــوَد یـــار و آشـــنای سحر

بگیــر دست تمنــا به سـوی حضرت حــق
بخواه آنچه که میخواهی از خـدای سحر

دلِ شکسته و بیمـــار خــود ، مــــداوا کن
که نیست هیــچ دوایـی بـهْ از دوای سحر

مبـند دل بجــز از لحظــه‌هـای نــاب دعــا
کـه رهـــروان طــریـق‌انـد مبـــتلای سحر

نمــاز و روزه و حــج است واجب شرعی
که این سه هست ز ارکـان پر بهــای سحر

بریز (ساقی) رحمت! به ساغرم می نــاب
ز جـام بـاده‌ی جانبخش و دلــربـای سحر

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

بهار فصل شکفتن، بهار چون قند است

(بهــــار)

 

بهار فصل شکفتن، بهار چون قند است
بهار فصل دل انگیزی خداوند است

 

بهار فصل امید است و فصل سرسبزی
بهار فصل خداحافظی اسفند است

 

بهار فصل تراوت ، بهار فصل طرب
بهار فصل سرود و ترانه و زند است

 

بهار فصل شکوفایی است و بیداری
بهار فصل درختان آبرومند است

 

بهار فصل برون آمدن ز دلتنگی‌ست
بهار فصل نشاط مدام و لبخند است

 

بهار فصل گذر از ره زمستان است
بهار فصل سفر بر فراز الوند است

 

بهار فصل رهایی ز سال فرتوت است
بهار فصل شبابِ زمان آیند است

 

بهار فصل نشید و قصیده پردازی‌ست
بهار فصل غزل‌های بی همانند است

 

بهار فصل خروشیدن است و سرمستی
بهار (ساقی) دل‌هاى اهل پیوند است

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

دوستان! موسم فروردین است

(فروردین)

 

موسم فرّخ فروردین است
فرصت نسترن و نسرین است

 

رستخیزی‌ست دگر، فصل بهار
که مصفا و بهشت ‌آیین است

 

کِلک نقّاش ازل را بنگر...
گر تو را چشم حقیقت ‌بین است

 

آفرین‌ بر قلم صنعش باد
پرده‌ای زد که بسی رنگین است

 

بس درخشان شده هر جا ، بینی :
نقره‌گون دشت و ، دمن زرّین است

 

بوم پر نقش و نگاری‌ست زمین
گوییا مأمنِ حورالعین است

 

گل و گلگشت و تماشای بهار
غم ‌زدای دل هر غمگین است

 

فصل شادی و نشاط است و سُرور
خاطر غمزده را تسکین است

 

بلبلان نغمه ی مستانه زنند
نغمه‌‌هایی که بسی شیرین است

 

آسمان، غرق تماشا شده اَست
بر زمین، مات، رخِ پروین است

 

چون عروسی‌ست زمین، فصل بهار
«که سبک‌روح و گران کابین است»

 

تیر و کیوان و زحل، چون پروین
مشتری آمده و ، مسکین است

 

باده از جام لب لعل نگار
نوشدارو بُوَد و نوشین است

 

(ساقیا) باده چه حاجت که مرا
مستی از موسم فروردین است.

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

مژده ای دوست که از راه بهار آمده است

یَا مُقَـلِّبَ الْقـُــلُوبِ وَالْأَبْصَــارِ
 یَا مُـــدَبِّـــرَ اللَّیْـــلِ وَ النَّهَــــارِ
یَا مُحَــوِّلَ‏ الْحَــوْلِ‏ وَالْأَحْـوَال
 حَـوِّلْ حَالَنَـا إِلَى أَحْسَنِ الْحَالِ

࿐❁❈❁࿐✿࿐❁❈❁࿐

(بهـــاریه)

 

مژده ـ ای‌دوست! که از راه، بهــار آمده است
فصــل سرمستی و پـایـان خمــار آمده است

 

چشــم دل ، بــاز نمـا کز قلــم صــنع خـــدای
بین که بر بوم زمین نقش و نگـار آمده است

 

بر تـن شاخ درختـــان شـده پیــراهــنِ ســبز
موسـم سـیرِ گل و گشت و گــذار آمده است

 

دامــن دشـت ، بســاط چمـــن آراســته است
قُمــری از شـوق ، بـه آواز هــَــزار آمده است

 

غنچــه از پــرده بـرون آمده با عشـوه و نــاز
تــا ز بلبــل ببــَـرد صــبر و قــــرار آمده است

 

ژالـه بر لالـه زنــد بـوسـه ی مسـتانه ی مهـــر 
تــا بشــویَد ز رُخش، داغِ عِــــذار آمده است

 

وقت تحـویـل و تحــوّل، شده بر اهـل زمیـن
مَرکـبِ سِــیر ، به دلخــواهِ ســوار آمده است

 

سـال‌هـــا در فــرجِ یــار ، دعــــا می‌خوانیـم
غـافــلانیم کـه بـر دیــده ، غبـــار آمده است

 

ای خوش آنکو که به تحویل : تحــوّل جوید
شـایـد آن‌گــاه ببـیـند کـه : نگـــار آمده است

 

(ساقیا)! عشرتِ امـــروز ، به فــــردا مگــذار
جــام تـوفیـق عطـا کـن که بهـــار آمده است

 

سید محمدرضا شمس (ساقی)

 

تا کی کشد این طفل وطن ، از پدر آزار ؟

(بیدار شو)
‌‌
‌‌ای شاعر غافل شده از خویش بپاخیز
شمشیر قلم را پس از این تیز نما ، تیز
چل برگ بهاران شده چل قصه ی پاییز
آفت زده از باغ وطن ، تا سر جالیز
‌
‌یعنی که رسیده‌ست تو را موسم پیکار
‌
‌تا کی غزل و مدحیه و فَصلیه گویی
در این همه تکرار مکرر چه بجویی؟
یک عمر سرودی فقط از سلسله مویی
در بند تغافل شده‌ای حبس و نگویی :
‌
‌یک شعر که حرف دل خلقی‌ست گرفتار
‌
‌از کرببلا گفتی و از حق نسرودی
گر با خبر از علت ایثار ، تو بودی
غافل ز ستمکاری اشرار ، نبودی
از گریه فقط گفتی و در خویش غنودی
‌
‌گو از هدف خیزش آن خسرو ابرار
‌
‌برگیر قلم را به کف و فکر دگر کن
با دیده ی دل بنگر و بر خلق نظر کن
بیرون بزن از مأمن آرام و خطر کن
این خاک مصیبت زده را زیر و زبر کن
‌
‌بیرون بکش این خلق گرفتار ، از آوار
‌
‌ما غرق فناییم ، به دریای تلاطم
تو محو خیالات به اوصاف توهم
خود را مشکن بر سر بازار ترحم
بشکن قلمی را که ندارد غم مردم
‌
‌امروزه ندارد سخن پوچ ، خریدار
‌
‌وقتی که نداری خبر از کوچه و برزن
هی دم زنی از عاشقی و عشق مطنطن
گر هست تو را دغدغه ی مردم و میهن
از درد و غم و غصه بگو هم سخن من!
‌
‌حق را بنما با قلم عدل ، پدیدار
‌
‌کشور به فنا رفت و تو غافل ز کسانی
آتش زده بر خیمه ی این ملک ، گرانی
در خاک ادب ، بذر تجاهل ، نفشانی
بس کن ز غزل گفتن و کن پرده درانی
‌
‌خود را نفروشی به دِرم ، بر سر بازار
‌
‌از تاول ناسور تورّم ، بگو امروز
از خوردن مایملک مردم بگو امروز
از درد و غم و رنج و تظلم بگو امروز
از مسلک تحقیر و تزاحم بگو امروز
‌
‌هرگز نبود خلق بر این رنج ، سزاوار
‌
‌وقتی که (امید فقرا سطل زباله) ست
در سطل شده خم پی یک مانده نواله ست
بی‌جا و مکان است و به یک گوشه مچاله ست
یعنی پدرِ بی پدر مُلک ، نخاله ست
‌
‌تا کی کشد این طفل وطن ، از پدر آزار؟
‌
‌از (ساقی) و از ساغر و از میکده گفتن
از عشق ، سخن گفتن و از درد نگفتن
خرمهره ، به جای گهر عاطفه سفتن
هرگز نبود لایق تکرار و شنفتن
‌
‌بیدار شو بیدار شو بیدار شو بیدار
‌‌
‌سید محمدرضا شمس (ساقی)